استروژن: هورمون، عملکرد، سطوح و عدم تعادل

مقدمه

استروژن یک هورمون جنسی است که توسط بدن تولید می شود و برای رشد طبیعی جنسی زنان و تنظیم چرخه قاعدگی در سال های باروری ضروری هست. سطح استروژن به طور طبیعی در طول چرخه قاعدگی شما در نوسان است و در طول یائسگی کاهش می یابد. سطوح بالا یا پایین مداوم استروژن ممکن است نشانه وضعیتی باشد که نیاز به توجه پزشک شما دارد.

استروژن چیست؟

استروژن یکی از دو هورمون جنسی است که معمولاً با افرادی که در بدو تولد، زن تعیین می‌شوند (AFAB) از جمله زنان cisgender (شخصی را توصیف می کند که هویت جنسی او با جنسیت تعیین شده در بدو تولد مطابقت دارد)، مردان تراجنسیتی(transgender) و افراد غیر دودویی دارای واژن، مرتبط است. همراه با پروژسترون، استروژن نقش کلیدی در سلامت باروری شما ایفا می کند. ایجاد ویژگی های جنسی ثانویه (سینه ها، باسن، و غیره)، قاعدگی ، بارداری و یائسگی ، تا حدی به دلیل استروژن امکان پذیر است.

استروژن در سایر سیستم های بدن نیز نقش مهمی ایفا می کند. به همین دلیل، اگرچه افراد AFAB بیشترین استروژن را دارند، اما همه جنسیت ها این هورمون را می سازند.

انواع استروژن چیست؟

سه شکل عمده استروژن وجود دارد:

• استرون (E1) شکل اولیه استروژنی است که بدن شما پس از یائسگی می سازد.
• استرادیول (E2) شکل اولیه استروژن در بدن شما در طول سال های باروری است. این قوی ترین شکل استروژن است.
• استریول (E3) شکل اولیه استروژن در دوران بارداری است.

عملکردها

استروژن چه نقشی در سلامت باروری زنان یا DFAB دارد؟

استروژن مانند همه هورمون ها یک پیام رسان شیمیایی است. این به بدن شما می گوید که چه زمانی فرآیندهایی را که بر سلامت جنسی و باروری شما تأثیر می گذارند شروع و متوقف کند. این فرآیندها باعث تغییرات مهمی در بدن شما می شود.

بلوغ

سطح استروژن در دوران بلوغ افزایش می یابد . این افزایش منجر به ویژگی های جنسی ثانویه مانند سینه ها و تغییر در ترکیب کلی بدن (مانند منحنی ها) می شود.

چرخه قاعدگی

همراه با هورمون های ساخته شده در مغز ( FSH و LH ) و پروژسترون، استروژن نقش مهمی در چرخه قاعدگی شما ایفا می کند. این هورمون ها در یک تعادل ظریف وجود دارند تا عادت ماهانه شما منظم بماند. استروژن در تخمک گذاری (زمانی که تخمدان شما تخمک آزاد می کند) نقش دارد و پوشش داخلی رحم (آندومتر) را ضخیم می کند تا برای بارداری آماده شود.

بارداری و باروری

استروژن در روزهای منتهی به تخمک گذاری به اوج خود می رسد. این بارورترین دوره شماست. در همان زمان، استروژن مخاط دهانه رحم شما را رقیق می کند ، یک اسپرم مایع باید از طریق آن شنا کند تا به تخمک برسد و بارور شود. این تغییرات ناشی از استروژن در صورت داشتن رابطه جنسی، باردار شدن را برای شما آسان تر می کند.

صرف نظر از اینکه دوران پریود خود را سپری می کنید، وجود استروژن باعث می شود که رابطه جنسی راحت تر باشد. دیواره های واژن شما را ضخیم، الاستیک و روان نگه می دارد و درد ناشی از رابطه جنسی را کاهش می دهد.

یائسگی

سطح استروژن در دوران پیش از یائسگی ، درست قبل از اینکه یائسه شوید کاهش می یابد و ممکن است چند سال قبل از یائسگی طول بکشد. یائسگی به طور رسمی زمانی شروع می شود که به مدت 12 ماه پریود نمی شوید. معمولاً در حدود سن 51 سالگی اتفاق می افتد. با یائسگی، سطح استروژن شما کاهش می یابد و دیگر تخمک گذاری نمی کنید. کاهش استروژن ممکن است منجر به علائمی مانند خشکی واژن، تغییرات خلقی، تعریق شبانه و گرگرفتگی شود.

استروژن اولیه در بدن شما در طول یائسگی از استرادیول (E2) به استرون (E1) تغییر می کند.

بیشتر بدانید: تاثیر دانه چیا بر پریود

استروژن چه نقشی در سلامت باروری مردان یا AMAB دارد؟

استروژن بر سلامت باروری افرادی که در بدو تولد مرد هستند (AMAB) نیز تأثیر می گذارد. در مردان سیس جندر، زنان تراجنسیتی و افراد غیر دوتایی آلت تناسلی، استروژن بر میل جنسی و توانایی نعوظ و تولید اسپرم تأثیر می گذارد.

استروژن بسیار کم، می تواند منجر به کاهش میل جنسی شود. مصرف بیش از حد آن می تواند باعث ناباروری و اختلال نعوظ شود. استروژن بیش از حد، می تواند باعث ژنیکوماستی یا بزرگ شدن سینه ها شود.

اگر در بدو تولد مرد هستید و نگران سطح استروژن خود هستید، برای کمک با یک متخصص غدد درون ریز یا یک متخصص طب فانکشنال صحبت کنید.

عملکرد غیر تولید مثلی استروژن چیست؟

استروژن فرآیندهای مهمی را در سیستم های اسکلتی، قلبی عروقی و عصبی مرکزی تنظیم می کند که بر سلامت کلی شما تأثیر می گذارد. استروژن بر:

• سطح کلسترول
• سطح قند خون.
• توده استخوانی و عضلانی.
• گردش خون و جریان خون.
• تولید کلاژن و رطوبت در پوست شما.
• عملکرد مغز، از جمله توانایی شما برای تمرکز .

آناتومی

استروژن در کجای بدن قرار دارد؟

تخمدان های شما هستند که بیشتر استروژن شما را در طول سال های باروری می سازند. غدد آدرنال شما (غدد روی کلیه ها ) و بافت چربی (چربی بدن) نیز استروژن ترشح می کنند. جفت (ارگانی که امکان تقسیم مواد مغذی بین والدین و جنین را فراهم می کند) در دوران بارداری استروژن ترشح می کند .

پس از آزاد شدن، استروژن از طریق جریان خون حرکت می کند تا زمانی که به قسمتی از بدن شما برسد که باید تحریک شود. در آنجا، استروژن به پروتئینی به نام گیرنده استروژن متصل می شود که فرآیند را به حرکت در می آورد. گیرنده های استروژن در سراسر بدن شما قرار دارند.

شرایط و اختلالات

شرایط و اختلالات رایج مرتبط با استروژن چیست؟

استروژن در اکثر شرایطی که زیر چتر سلامت زنان قرار می گیرد، نقش دارد. برخی از رایج ترین عبارتند از:

• بی اشتهایی عصبی : شرایطی مانند بی اشتهایی عصبی با سطوح پایین استروژن همراه است. استروژن بسیار کم می تواند باعث پریودهای نامنظم و از دست رفته ( آمنوره ) شود. افرادی که چربی بدن بسیار کمی دارند (مدل‌ها، ورزشکاران) یا درگیر اختلال در تغذیه هستند ممکن است استروژن پایینی داشته باشند.
• سرطان سینه : مطالعات نشان داده است که افزایش قرار گرفتن در معرض استروژن خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی دهد، اما ممکن است سرطان سینه را پس از تشکیل بدتر کند.
• اندومتریوز: استروژن باعث آندومتریوز نمی شود، اما استروژن ممکن است درد آندومتریوز را بدتر کند.
• اختلال عملکرد جنسی زنان (FSD) : کاهش سطح استروژن می تواند باعث تغییرات فیزیکی و عاطفی شود که رابطه جنسی را کمتر لذت بخش می کند. با این حال، استروژن برای جایگزینی هورمون تا قبل از یائسگی در نظر گرفته نمی شود.
• سینه های فیبروکیستیک : نوسان سطح استروژن در طول چرخه قاعدگی ممکن است باعث شود بافت سینه شما توده، حساس یا ناراحت کننده باشد.
• ناباروری : استروژن کم و زیاد می تواند چرخه قاعدگی شما را مختل کند. علل زمینه‌ای که می‌تواند منجر به کاهش و افزایش استروژن شود ممکن است با ناباروری مرتبط باشد.
• چاقی: سطح استروژن اغلب در میان افرادی که چربی بدن بیشتری دارند بالاتر است.
• پوکی استخوان: سطوح پایین استروژن می تواند استخوان های شما را ضعیف کند تا راحت تر شکسته و بشکنند.
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) : سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) : سندرم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌ها آندروژن‌های بیش از حد (هورمون‌هایی که در هنگام تولد به مردان اختصاص داده می‌شوند) تولید می‌کنند. گاهی اوقات در سندرم تخمدان پلی کیستیک، سطح استروژن نسبت به سطح پروژسترون بسیار بالاست.
• نارسایی اولیه تخمدان (همچنین به عنوان یائسگی زودرس شناخته می شود): با این وضعیت، تخمدان ها به طور پیش از موعد تولید تخمک را متوقف می کنند (قبل از 40 سالگی). در نتیجه، تخمدان‌های شما استروژن مورد نیاز بدنتان را ترشح نمی‌کنند.
• سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD): تغییرات هورمونی دوره ای مرتبط با قاعدگی می تواند منجر به علائم جسمی ناخوشایند و تغییرات خلقی شود. کاهش استروژن به دنبال تخمک گذاری یکی از دلایل بالقوه PMS و PMDD است.
• سندرم ترنر: تخمدان ها اغلب در سندرم ترنر توسعه نیافته اند و در نتیجه استروژن پایینی دارند. در نتیجه، افراد مبتلا به این عارضه ممکن است دچار سینه یا پریود نشوند.
• سرطان رحم (سرطان آندومتر): سطوح بالای استروژن ممکن است باعث ایجاد پوشش داخلی رحم شما شود. در نهایت، سلول های سرطانی ممکن است شروع به رشد کنند.
• فیبروم و پولیپ رحم : استروژن بیش از حد ممکن است با تومورهای غیرسرطانی به نام فیبروم یا پولیپ که در رحم شما رشد می کنند مرتبط باشد.
• آتروفی واژن (واژینیت آتروفیک): استروژن بسیار کم ممکن است باعث نازک شدن و خشک شدن پوشش واژن شود. آتروفی واژن در دوران یائسگی و پس از یائسگی شایع است.

تحقیقات در مورد نقش استروژن در شرایطی که سایر سیستم های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد ادامه دارد. به عنوان مثال، استروژن با برخی از اختلالات غدد درون ریز و بیماری های دستگاه گوارش مرتبط است.

بیشتر بدانید: عوارض قرص اورژانسی

سطوح طبیعی استروژن چیست؟

سطح استروژن در طول زندگی افزایش و کاهش می یابد. نوسان طبیعی است. به عنوان مثال، افزایش سطح استروژن در دوران بلوغ و کاهش آن با نزدیک شدن به یائسگی طبیعی است. افزایش سطح استروژن در طول تخمک گذاری طبیعی است تا بدن شما بتواند خود را برای بارداری آماده کند. طبیعی است که در طول دوره قاعدگی، زمانی که تغییرات بارداری لازم نیست، سطوح پایین بیاید.

سطوحی که به طور مداوم پایین یا بالا هستند ممکن است نشان دهنده یک وضعیت اساسی باشد که توجه پزشک شما را می طلبد.

وقتی سطح استروژن به طور مداوم پایین باشد چه اتفاقی می افتد؟

استروژن پایین اغلب نشانه ای است که نشان می دهد شما در حال نزدیک شدن به یائسگی هستید. استروژن پایین همچنین ممکن است نشان دهنده مشکل باروری، کمبود تغذیه، وضعیتی مانند سندرم ترنر و غیره باشد.

علائم استروژن پایین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• حساسیت سینه.
• استخوان های ضعیف یا شکننده.
• گرگرفتگی و تعریق شبانه.
• پریود نامنظم یا بدون پریود.
• سردرد، مشکل در تمرکز.
• خستگی، خواب آلودگی، مشکل خواب.
• تغییرات خلقی، تحریک پذیری و افسردگی.
• خشکی واژن، منجر به مقاربت دردناک ( دیسپارونی ).

وقتی سطح استروژن به طور مداوم بالا باشد چه اتفاقی می افتد؟

استروژن اضافی در بدن شما می تواند با چندین بیماری مرتبط باشد: پولیپ، فیبروم، PCOS، درد آندومتریوز، تومورهای تخمدان و غیره). سطح شما ممکن است بالا باشد زیرا استروژن زیادی نسبت به هورمون جنسی دیگر خود، پروژسترون دارید. داروهایی که مصرف می کنید حاوی استروژن ممکن است باعث شوند مقدار زیادی از آن در بدن شما وجود داشته باشد.

علائم استروژن بالا ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش میل جنسی.
• افزایش وزن به خصوص در ناحیه کمر و باسن.
• پریودهای نامنظم (زمان غیرقابل پیش بینی، خونریزی سبک یا شدید).
• بدتر شدن علائم مرتبط با PMS یا PMDD.

چگونه سطح استروژن خود را بدانم؟

آزمایش استروژن می تواند سطح استرون (E1)، استرادیول (E2) یا استریول (E3) را اندازه گیری کند. پزشک شما یک خون گیری ساده انجام می دهد و آن را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستد.

درمان های رایج برای شرایط مرتبط با استروژن چیست؟

درمان جایگزینی هورمون (HT) یک درمان رایج برای کاهش استروژن است، به ویژه برای افرادی که یائسگی را تجربه می کنند. با HT، پزشک شما دوزهای کوچک استروژن را برای افزایش سطح شما یا ترکیبی از استروژن و پروژسترون (یا نسخه مصنوعی پروژسترون، پروژسترون) تجویز می کند. با این حال، HT با خطراتی همراه است و برای همه مناسب نیست. با پزشک خود در مورد اینکه آیا کاندیدای خوبی برای HT هستید یا خیر صحبت کنید.

مراقبت ها

چگونه می توانم سطح استروژن سالم را حفظ کنم؟

شما همیشه نمی توانید از شرایط مرتبط با عدم تعادل هورمونی جلوگیری کنید. با این حال، می‌توانید شیوه‌های خوبی را برای کمک به حفظ سلامت کلی خود به کار ببرید.

1. به اندازه کافی خوابیدن. خواب کافی و بدون وقفه هر شب به بدن شما کمک می کند تا سطوح هورمونی سالم مورد نیاز برای انجام وظایف مهم را حفظ کند. سعی کنید هر شب 7 تا 8 ساعت خواب باکیفیت داشته باشید.
2. استرس خود را مدیریت کنید. استرس زیاد می تواند باعث شود بدن شما هورمون استرس کورتیزول و آدرنالین بیش از حد تولید کند. هورمون های استرس بیش از حد می تواند باعث عدم تعادل هورمونی شود که بر سطح استروژن شما تأثیر منفی می گذارد. برای مدیریت استرس از تکنیک‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق استفاده کنید.
3. مقدار مناسب ورزش کنید. مقدار مناسب ورزش می تواند به شما در تنظیم میزان غذا خوردن و میزان چربی بدنتان کمک کند. همچنین می تواند به شما کمک کند بهتر بخوابید. سعی کنید حداقل 30 دقیقه در روز، 5 روز در هفته ورزش کنید.
4. مصرف الکل خود را محدود کنید. الکل می تواند سطح استروژن شما را افزایش دهد. با گذشت زمان، قرار گرفتن بیش از حد در معرض استروژن ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
5. عادات غذایی خوب را تمرین کنید. برای کمک به تعادل هورمونی، میزان غذای مصرفی خود را کنترل کنید. کاهش مواد غذایی حاوی قند و خوردن غذاهای سرشار از فیبر و چربی های سالم (چربی های موجود در روغن زیتون، آجیل، دانه ها و ماهی) می تواند به تعادل هورمونی کمک کند.

   رژیم غذایی سالم:

   • مصرف غذاهای سرشار از فیبر: فیبر می‌تواند به متعادل کردن سطح هورمون‌ها در بدن کمک کند. غذاهای سرشار از فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات هستند.
   • مصرف غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان: آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به محافظت از بدن در برابر آسیب سلولی کمک کنند. غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان شامل میوه‌ها، سبزیجات، چای سبز و آجیل هستند.
   • مصرف غذاهای سرشار از ویتامین B: ویتامین B می‌تواند به متعادل کردن سطح هورمون‌ها در بدن کمک کند. غذاهای سرشار از ویتامین B شامل گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لبنیات و سبزیجات برگ سبز هستند.
   • محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده، شکر و چربی‌های اشباع شده: این غذاها می‌توانند سطح هورمون‌ها را در بدن مختل کنند.
6. صرف مکمل‌ها:

• • برخی از مکمل‌ها مانند مکمل‌های سویا، بادرنجبویه و رازیانه می‌توانند به متعادل کردن سطح هورمون‌ها در بدن کمک کنند.
  • قبل از مصرف هر گونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

در صورت مشاهده علائم عدم تعادل سطح استروژن، مانند پریود نامنظم، گرگرفتگی، پوکی استخوان و ناباروری، به پزشک مراجعه کنید.

سخن پایانی

استروژن بخش مهمی از سلامت باروری و سلامت کلی شما است. طبیعی است که سطوح استروژن بسته به سن و چرخه قاعدگی شما متفاوت باشد. اگر آنها به طور مداوم بالا یا پایین باشند، ممکن است علائم ناخوشایندی را تجربه کنید که ارزش صحبت با پزشکتان را دارد. درمان‌هایی در دسترس هستند که اغلب به شکل پیشگیری از بارداری، اصلاح سبک زندگی یا درمان‌های هورمونی پس از یائسگی می‌توانند کمک کنند.